26 października 2022 r. w Dzienniku Ustaw została ogłoszona ustawa z dnia 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców, czyli tzw. tarcza prawna. Przepisy ustawy wejdą w życie w dniu 10 listopada 2022 r.

Art. 48 tarczy prawnej przewiduje, że strony umowy:
1) będą mogły dokonać zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy, dodać postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia wykonawcy – w przypadku umów, które nie zawierają takich postanowień, zmienić postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia wykonawcy, w szczególności w zakresie maksymalnej wartości zmiany tego wynagrodzenia – w przypadku umów, które zawierają takie postanowienia, w takim przypadku strony ponosić będą zwiększony koszt wykonania zamówienia publicznego w uzgodnionych częściach; sposób zmiany wynagrodzenia może być ustalony z użyciem odesłania do wskaźnika zmiany ceny materiałów lub kosztów, w szczególności wskaźnika ogłaszanego w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego; wykonawca, którego wynagrodzenie zostało zmienione zgodnie z tym przepisem, zobowiązany będzie do zmiany wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy, z którym zawarł umowę o podwykonawstwo, w zakresie odpowiadającym zmianom cen materiałów lub kosztów dotyczących zobowiązania podwykonawcy w taki sposób, aby warunki zmienionej umowy o podwykonawstwo nie były mniej korzystne dla podwykonawcy niż warunki wykonania umowy w sprawie zamówienia publicznego, przepis dotyczy umów o podwykonawstwo zawartych przed dniem wejścia w życie Tarczy prawnej i będących w toku w dniu zmiany wynagrodzenia wykonawcy, a także stosuje się go do umowy o podwykonawstwo zawartej między podwykonawcą a dalszym podwykonawcą;
2) zmienić postanowienia umowy dotyczące jej wykonania, w szczególności dotyczące zakresu świadczenia wykonawcy, z czym może wiązać się odpowiadająca jej zmiana wynagrodzenia wykonawcy lub sposobu rozliczenia tego wynagrodzenia, terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowego zawieszenia wykonywania umowy lub jej części, sposobu wykonywania umowy;
3) dokonując zmiany umowy na podstawie pkt 1 i 2 muszą przestrzegać, aby wzrost wynagrodzenia wykonawcy spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczył 50% wartości pierwotnej umowy.

Art. 44 tarczy prawnej wprowadził zmiany w art. 439 ustawy Prawo zamówień publicznych, który ma obowiązywać w brzmieniu: umowa, której przedmiotem są roboty budowlane, dostawy lub usługi, zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy, zawiera postanowienia dotyczące zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia. W związku z powyższym, zmiana zobowiązuje zamawiających do wprowadzania klauzul waloryzacyjnych w umowach zawieranych na dłużej niż 6 miesięcy, których przedmiotem są roboty budowlane, dostawy lub usługi.

Wprowadzono również zmianę przepisu art. 455 ust. 1 pkt 4 Pzp, którego treść otrzymała następujące brzmienie: dopuszczalna jest zmiana umowy bez przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia jeżeli konieczność zmiany umowy, w tym w szczególności zmiany wysokości ceny, spowodowana jest okolicznościami, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, o ile zmiana nie modyfikuje ogólnego charakteru umowy a wzrost ceny spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekracza 50% wartości pierwotnej umowy. Powyższymi przepisami wprowadzono zmiany, które początkowo przewidywano w projekcie specustawy dotyczących klauzul waloryzacyjnych. Ministerstwo Rozwoju i Technologii miało przygotować specustawę dotyczącą klauzul waloryzacyjnych, a na tę chwilę zamiast specustawy część postulatów wprowadzono do tarczy prawnej.

Tym samym zmiana przepisów w nowym brzmieniu nie przewiduje automatycznej waloryzacji umów, które były postulowane przez wiele przedsiębiorstw będącymi Wykonawcami zamówień publicznych. Wykonawcy sami muszą podjąć kroki prawne w celu waloryzacji kontraktów jakie posiadają. Warto podkreślić, iż tarcza prawna wchodzi w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia, więc należy pamiętać o nowelizacji przepisów prawa zamówień publicznych w powyższym zakresie.